W ramach rozwoju technologii budowy budynków efektywnych energetycznie, firma Paroc, specjalizująca się w branży rozwiązań izolacyjnych, zrealizowała wraz z partnerami próbne projekty renowacji domów jednorodzinnych w Szwecji oraz Finlandii.

Projekty otrzymały ogólną nazwę renZeroTM, ponieważ miały na celu zbliżenie domów jednorodzinnych starego budownictwa do typu budynków efektywnych energetycznie oraz stworzenie modelu racjonalnej, optymalnej renowacji.

„Z badań szwedzkiego Instytutu Technologii w Lund wynika, że 80 proc. domów, w których mamy zamiar mieszkać, już jest zbudowanych“ ­ opowiada dr Audronė Endriukaitytė,  szef ds. marketingu i komunikacji Paroc na Europę Środkowowschodnią . ­

Organizatorom i wykonawcom projektu renZeroTM stawiano zadanie stworzenia metodyki, za pomocą której stare indywidualne domy mieszkalne zostałyby zmodernizowane w taki sposób, by stały się efektywne energetycznie lub nawet zbliżone do budynków o klasie energetycznej bliskiej zeru. Postawiono również cel, żeby opracowany sposób renowacji nie wymagał specjalistycznej wiedzy, wyjątkowych umiejętności lub instrumentów, nadawał się do masowego stosowania, był skuteczny, długowieczny i szybko się zwrócił. Co więcej, dzięki temu projektowi starano się stworzyć wygodniejsze, zdrowsze, bezpieczniejsze i bardziej komfortowe warunki mieszkaniowe dla osób, które nie chcą zmieniać miejsca zamieszkania.

Koncepcję renZeroTM tworzono jako rozwiązanie kompleksowe, obejmujące rozwiązania w zakresie izolacji przegród, szczelności przegród i ich połączeń, wymiany okien i drzwi na bardziej efektywne, wykonania nowego systemu wentylacyjnego oraz modernizacji systemu grzewczego, integracji odnawialnych źródeł energii w systemach inżynieryjnych domu. Należy wspomnieć, że modernizację domu organizowano w taki sposób, żeby mieszkańcy nie musieli tymczasowo wyprowadzać się ze swojego mieszkania.

W przygotowaniu oraz realizacji projektów renowacyjnych renZeroTM w Szwecji i Finlandii aktywnie uczestniczyli architekci, konstruktorzy, naukowcy, inżynierowie a także specjaliści ds. wentylacji.

„W krajach skandynawskich bardzo popularne było budownictwo szkieletowe. Oczywiście jest bardzo dużo różnic między technologiami budowlanymi, które przeważały w latach 50.-70. w krajach bałtyckich oraz w Skandynawii“ ­ mówi dr A.Endriukaitytė. ­ „W krajach bardziej wysuniętych na północ dominowało budownictwo drewniane. Jednak koncepcja optymalnej renowacji może być stosowana również na Litwie, po zaadaptowaniu, przystosowaniu rozwiązań do dominujących u nas konstrukcji. Idea koncepcji renZeroTM oraz kompleksowy pogląd na modernizację budynków byłyby bardzo pożądane w naszym kraju”.

Efektywne energetycznie metodyki i technologie modernizacji budynków specjaliści Paroc tworzą już przez szereg lat. Firma Paroc realizuje wieloletni program, zorientowany na obniżanie zużycia energii w budynkach. W ubiegłej dekadzie Paroc zainicjowało i zrealizowało efektywną energetycznie budowę domów pasywnych w Finlandii, Szwecji i na Litwie. Wraz z partnerami wykonywali oni projekt efektywnej energetycznie renowacji budynku wielorodzinnego w Finlandii, któremu nadano nazwę Innova.

„Naszym celem jest tworzenie rozwiązań w zakresie efektywnej energetycznie budowy i renowacji, które zapewniłyby komfortowe i przyjemne życie, bezpieczne i zdrowe otoczenie, zmniejszyłyby rachunki za ogrzewanie oraz zanieczyszczenie środowiska.

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że nawet 90 proc. swojego czasu spędzamy w budynkach, więc właśnie bezpieczeństwo oraz poziom komfortu budynków warunkują również jakość naszego życia” ­ twierdzi dr A. Endriukaitytė.

Cokół budynku ocieplono przy pomocy lamellowych płyt z wełny kamiennej.

Z zewnątrz dokoła starych okien i drzwi wykonano specjalne ramy, tak zwane zamki montowane w taki sposób, by okna i drzwi znalazły sę w nowo wykonanej warstwie izlolacji cieplnej.

Do ocieplania ścian zastosowano specjalne, wyprodukowane w fabryce prefabrykowane elementy PAROC energia. Inicjatorzy renZeroTM dążyli do tego, żeby rozwiązania ocieplania ścian spełniały wymogi stawiane budynkom efektywnym energetycznie, wyroby przeznaczone do ocieplania ścian były łatwe w przenoszeniu i nieskomplikowane w montażu. Mogła je unieść brygada składająca się z dwóch osób, a do montażu wyrobów nie była potrzebna wiedza, umiejętności ani specjalistyczne narzędzia. Ważne jest również to, by nowy wyrób był wyprodukowany z naturalnych i ekologicznych materiałów (drewno, kamień).

Szwedzki projekt renZeroTM

W Szwecji do wykonania eksperymentalnej modernizacji domu jednorodzinnego wybrano tradycyjny dom o drewnianej konstrukcji szkieletowej, wykończony okładziną, znajdujący się na przedmieściu Sztokholmu. Jest to parterowy dom zbudowany w 1945 roku, zaraz po II wojnie światowej, o ogólnej powierzchni 125 m², który dodatkowo został nieco rozbudowany w latach 60. XX wieku. Przed rekonstrukcją, całkowite zapotrzebowanie na energię tego domu wynosiło 128kWh/m² rocznie, po renowacji zmniejszyło się ono nawet pięciokrotnie, do 25 kWh/m² rocznie. W jaki sposób zostało to osiągnięte?

Ściany domu oraz cokół ocieplono płytami lamellowymi z wełny kamiennej PAROC FAL 1, z włóknami zorientowanymi pionowo, o grubości 300 mm (teraz zastąpiono je PAROC Linio 80). Z elewacji usunięto drewnianą okładzinę oraz zastosowano paroizolację z folii polietylenowej, która jednocześnie pełniła rolę bariery powietrznej.

Następnie ściany domu ocieplono przy pomocy prefabrykowanych elementów z wełny kamiennej PAROC renERGIA™ o grubości 300 mm. Poddasze dodatkowo ocieplono stosując płyty uniwersalne z wełny mineralnej PAROC eXtra (grubość 360 mm). W warstwie izolacyjnej ścian w specjalnych „zamkach“ (ramach) zamontowano nowe, efektywne energetycznie okna i drzwi. Zainstalowano system rekuperacji oraz gruntową pompę ciepła. Budynek, rury wodociągowe oraz kanały wentylacyjne zostały również należycie uszczelnione.

Fiński projekt renZeroTM

W Finladnii do realizacji eksperymentalnego projektu renZeroTM wybrano tak zwany typowy dom fińskiego weterana wojny w Luumäki ­ miejscowości położonej na finlandzkiej wsi we wschodniej części kraju. Jest to parterowy dom z mansardą i piwnicą o ścianach wykonanych na zasadzie drewnianej konstrukcji szkieletowej, z drewnianym wykończeniem elewacji i blaszanym dachem. Konstrukcja budynku pozostała niezmieniona od momentu ukończenia budowy, czyli od 1948 roku. Powierzchnia ogólna domu to 182m².

W Finlandii, podobnie jak w Szwecji, do izolacji ścian zastosowano nowy produkt Paroc, stworzony właśnie na potrzeby projektów renZeroTM ­ płyty „energia”. Są to naklejone na sklejkę płyty o włóknach zorientowanych pionowo (lamellowe) z rowkami wentylacyjnymi, zapewniające szybkie usuwanie wilgoci z konstrukcji. Za pomocą połączeń rowków ukształtowanych na krawędziach sklejki i języczka oraz z użyciem kleju zapewnia się szczelne połączenie elementów oraz nieprzepuszczalną izolację konstrukcji budynku. Przy stosowaniu tych specjalnych płyt mostki termiczne były minimalne, przy ich pomocy wzmocniono drewniane konstrukcje nośne budynku oraz ukształtowano niepalną, bezszwową powłokę budynku. Używając takich samych elementów, po usunięciu starego pokrycia dachu, ocieplono również konstrukcję spadzistego dachu, następnie wykonano wykończenie przy użyciu nowego pokrycia dachowego z blachy.

Podczas tworzenia rozwiązań projektu renZeroTM stawiano zadanie stworzenia takich wyrobów i sposobów renowacji domów jednorodzinnych, które pozwoliłyby spełnić wymogi stawiane wobec budynków o energii bliskiej zeru oraz które można by było zastosować w projektach renowacji domów o drewnianej konstrukcji, budowanych w latach 1940-1980 w Szwecji i Finlandii.

W Finlandii modernizacja domu indywidualnego renZeroTM została rozpoczęta od fundamentu i dachu. Po usunięciu starego wykończenia elewacji z desek oraz pokrycia dachowego ocieplono cokół domu, a na całej długości dachu ułożono specjalne panele izolacyjne.

Na kalenicy, gdzie łączą się płyty ocieplające dach, uformowano rynienkę, którą wypełniono granulatem wełny kamiennej a potem zamknięto.

Wszystkie połączenia szczelnie zaklejono specjalnymi taśmami uszczelniającymi z systemu PAROC Conci. 

Następnie na uformowanej na dachu warstwie ocieplenia wykonano konstrukcję więźby i hydroizolacji do zamocowania pokrycia dachowego z blachy.

Na ścianach wykonanych z miękkich mat z wełny uformowano amortyzującą warstwę izolacji, zwaną również wyrównującą, dzięki której do ocieplanej powierzchni można szczelnie dopasować elementy „energia”.

W celu zamocowania ram okiennych w konstrukcji ściennej, uformowano specjalne ramy („zamki“).

Elementy ocieplania ścian renERGIA mocowano do ścian przy pomocy specjalnych wkrętów do drewna z podwójnym gwintem, niepozwalających na zbyt mocne dociśnięcie mocowanych elementów, po przewierceniu sklejki oraz zamocowaniu w istniejących elementach szkieletu budynku. ‎Złącza między elementami były uszczelniane przy pomocy specjalnej mastyki-kleju.

Inaczej niż w wypadku zrealizowanego w Szwecji projektu renZeroTM, w Finlandii zastosowano rozwiązanie wykończeniowe ­ tynkowanie elewacji. Po zakończeniu ocieplania ścian, warstwa izolująca ciepło została pokryta tynkiem mineralnym.

Wyjątkowo dokładnie i szczelnie zostały wykończone krawędzie otworów okiennych.

W zmodernizowanym domu zainstalowano rekuperacyjny układ wentylacyjny, a na dachu wykonano kolektory słoneczne do przygotowania ciepłej wody.